Tôi cho rằng, trên đời này tai họa của một người có lẽ không có gì đáng sợ hơn tâm đa nghi. Căn nguyên của thị phi thường nằm ở lòng đa nghi của con người. Đa nghi gây bất lợi cho sự kết giao và chung sống giữa người với người. Hạnh phúc lớn nhất của một người có lẽ không ngoài việc trong lòng không có phiền muộn. Và dưới đây là 5 triết lý nhân sinh vô cùng hữu ích của cổ nhân.
1. Nước chảy không tranh lên trước – Lưu thủy bất tranh tiên
Lão Tử nói: “Nước là thiện nhất, là tốt nhất” Nước đem lại lợi ích cho muôn vật mà lại không tranh giành lợi ích. Đặc tính của nước là chân thành giúp đỡ vạn vật mà chẳng màng danh lợi, cao thấp, cũng không tự cho mình nhiều hiểu biết, cũng không khoe khoang bản thân”. Vì là không tranh đoạt điều gì với vạn vật, nên không nảy sinh căm thù, ganh ghét.
"Bất tranh tiên" không phải là không khao khát tiến lên phía trước, mà là tôn trọng quy luật của tự nhiên, không phá hoại sự cân bằng của tạo hóa, không vì lợi ích nhỏ của mình mà lạc lối, đánh mất đi đại sự. Làm việc chẳng thể căn cứ vào sự gấp gáp tạm thời mà cần thiết nhất là phải làm đến cùng. Cũng tựa như nước, chầm chậm xuôi theo dòng, không tranh chấp trước sau mà chỉ từng chút từng chút gom góp nguồn năng lượng dồi dào của mình mình.
Nước vì chảy nhỏ nên dòng chảy sẽ dài. Cũng không khác gì con người , dùng sự chắt chiu, tích cóp thì mới được lâu dài. Trí lực không phải đạt được trong thoáng chốc, mà phải suy xét cảm nhận, dùng con mắt tinh tường theo dõi, đợi lúc khả năng làm việc được hoàn chỉnh mới có khả năng bứt phá. Chúng ta sống trên đời, phải nhờ vào sự dày dặn từng trải qua nhiều năm tháng mới có nhiều khả năng nâng cao tính phong phú của đời mình.
2. Người quá nhiều dục vọng thì bản chất sẽ nông nổi
Khi chúng ta sở hữu quá nhiều dục vọng, trí tuệ từ đó cũng dần bị kéo lùi xuống và khiếm khuyết trong nhiều mặt. Dục vọng làm chúng ta mê mờ, cuộc sống của một người tham lam (tham tình, tham tài, và tham tiền) sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Một người đánh mất đi cả tâm lẫn trí thì đó chính là khởi đầu của mọi tai họa. Chúng ta phải biết lấy tu dưỡng đạo đức sự nghiệp lâu dài làm trọng, tiết chế dục vọng tham đắm để tránh rơi vào bẫy nguy hiểm thường trực trong đời.
3. Người quân tử hiểu mệnh, không đoán mệnh
Mọi chuyện trong đời đều có thời thế và vận thế. Con người cũng vậy, có thiên thời nhưng vận khí chưa tốt thì không tránh được thất bại thảm hại. Vận chính là sự hòa hợp của thiên thời – địa lợi – nhân hòa. Chúng ta phải biết đợi thời điểm cho 3 điều này hòa hợp, khi đó mới không phải lâm vào tình cảnh nguy khốn.
Thời thế không đúng, sai lệch sẽ lớn, năng lượng sai sẽ ào ào như thác nước. Khổng Tử giảng: “Không biết mệnh trời thì không thể làm người quân tử”. Nên hiểu được rằng, là một con người được sinh ra trong thế gian này nên làm sao để lập thân, xử thế. Ngoài ra cần hiểu được thiên mệnh, tức là mệnh trời. Sau khi hiểu được đạo lý tự nhiên của trời đất, một người sẽ không còn hoài nghi về số mệnh của mình, từ đó có thể thản nhiên đón nhận mọi thứ, không còn phải lo lắng về những chuyện không mong muốn xảy đến với cuộc đời mình nữa.
4. Người có ngàn tính toán không bằng trời có một tính toán
Dường như trong lòng ai cũng có những toan tính vụn vặt để chính mình thu được ích lợi. Tuy nhiên chúng ta có tính tới tính lui nghìn vạn lần cũng là “người tính không bằng trời tính”.
Người nhiều phúc đức thì sẽ được sử dụng nhiều quyền lợi, còn đức ít nghiệp nhiều thì có suy nghĩ nhiều đến đâu việc cũng không thành, có lúc còn mang họa đến chính mình. Cổ nhân dạy: “Người thiện, người ác, trời không ác. Kẻ ác, người sợ, trời không sợ. Người hiền, người khinh, trời chẳng khinh. Người có thiện niệm, trời sẽ bảo hộ. Người trung hậu, phúc khí sẽ tới”.
5. Nhân tình thế thái là vô thường
Con người thế gian biến đổi cảm xúc của mình theo tình huống, lúc nóng lạnh khác nhau, tùy theo hoàn cảnh. Thái độ của mỗi người cũng vì địa vị cao thấp của đối phương mà thay đổi nhiệt tình hay lạnh nhạt. Tôn trọng và nịnh nọt rất khác nhau. Người chỉ luôn bợ đỡ thường ít được xem trọng.
Khi chúng ta nhận ra được điều này, sẽ biết cách xem nhẹ sự thay đổi của nhân tình thế thái. Lúc không được như ý , hay bị cư xử lạnh nhạt cũng không nhận thấy oán giận trong lòng. Lúc sung sướng, được họ tiếp cận cũng không còn phải quá vui sướng, mà luôn giữ được sự thoải mái trong tâm.
Kết: Người quân tử luôn bình thản phóng khoáng, kẻ tiểu nhân luôn lo lắng, u sầu. Chỉ có những người cả ngày phải vất vả, cực nhọc kiếm sống, bị những chuyện vụt vặt vướng víu quanh thân, mới hiểu được rằng bình an vô sự, nhẹ nhàng chính là hạnh phúc lớn nhất. Tôi hiểu rằng chỉ có những người tâm như mặt hồ phẳng lặng, yên tĩnh ổn định mới hiểu được ngờ vực vô căn cứ chính là tai họa lớn nhất.
* Bài viết của Tiêu Dao chia sẻ tại box Cafe Danner
Sống thản nhiên với cuộc đời bằng những chân lý học được từ cổ nhân, nếu bạn có những suy tư về bình an trong tâm hồn , mời bạn bấm vào đây để đăng bài trao đổi bàn luận cùng mọi người.
Facebook - bình luận