Kẻ kiến tạo (The Creator) lấy bối cảnh vào năm 2065, khi thế giới phương Tây cố gắng loại bỏ AI (người máy trí tuệ nhân tạo) sau khi chúng bị đổ lỗi cho vụ phóng bom hạt nhân ở Los Angeles. Joshua (John David Washington), một cựu quân nhân chìm bỗng dưng biến mất sau một cuộc đột kích hỗn loạn đã chia cắt anh khỏi người vợ đang mang bầu, Maya (Gemma Chan).
Hóa ra, anh được tuyển dụng cho nhiệm vụ quân sự của Hoa Kỳ, do Howell (Allison Janney) chỉ huy với tư cách là một đại tá, để vô hiệu hóa một loại vũ khí tối mật ở Tân Á. Sau một chuyến bay gợi lên những bộ phim về Chiến tranh Việt Nam, Joshua thâm nhập vào phòng thí nghiệm dưới lòng đất chỉ để tìm vũ khí bí ẩn: một AI với hình dạng con người - cô bé 6 tuổi điềm đạm Alphie (Madeleine Yuna Voyles).
Không giống như vô số kịch bản về ngày tận thế của AI, Alphie quá dễ thương và ngây thơ để Joshua coi như một mục tiêu quân sự. Anh bị thu hút bởi việc bảo vệ cô bé, mặc dù anh vẫn lo lắng trước sức mạnh được điều khiển từ xa của một công nghệ gây nhiễu xung quanh cô bé.
Tính cách đầy “con người” của Alphie mang đến chiều sâu đáng kinh ngạc cho phim, gợi nhớ đến kiệt tác thiên niên kỷ AI (2001) của Steven Spielberg hoặc bộ phim kỳ lạ Demon Seed (1977). Alphie giống như một vầng hào quang ấm áp và mờ ảo ở tầm cao hơn tất cả tiếng súng và bạo lực. Những câu hỏi về “điều gì sẽ xảy ra nếu AI không ra tay cứu chúng ta?”, “Nếu AI chỉ muốn sống thôi thì sao?” luôn luẩn quẩn trong đầu mình khi mình ra khỏi rạp.
Khán giả đã quen với việc AI là nhân vật phản diện trong các bộ phim. Ở Kẻ kiến tạo, đoạn mở đầu nhanh theo phong cách truyền bá tin tức cũng đặt ra một vấn đề quen thuộc tương tự: Robot được phát minh, chúng thực hiện các nhiệm vụ ngày càng phức tạp và sau đó trở thành vũ khí hạt nhân có sức tàn phá khủng khiếp. Giờ đây, Hoa Kỳ đang nỗ lực loại bỏ mối đe dọa này, trong khi ở các nước Đông Á (được mệnh danh là “Châu Á mới”), robot sống hòa bình với con người.
Kẻ kiến tạo khắc họa sinh động hai nhân vật chính là của Alphie và Joshua. Biên kịch Gareth Edwards lồng ghép một cách trôi chảy các hình ảnh và ý tưởng từ những suy nghĩ đã có sẵn của chúng ta về AI để xây dựng bộ phim. Lúc này, những trận chiến với CGI ấn tượng trên các cánh đồng hoặc khu định cư bên bờ biển của Thái Lan, hay những thước phim mang phong cách gai góc rất Blade Runner với khu đô thị đông đúc thúc đẩy diễn biến cho câu chuyện.
Việc tác phẩm mặc định ban đầu rằng AI là một thế lực vô hại trên thế giới gợi nhớ đến Godzilla ra mắt vào năm 2014. Những con quái vật trong phim đó bản chất không tệ; chúng chỉ là những sinh vật độc lập với con người. Trường hợp của AI trong Kẻ kiến tạo cũng thế: chúng không có nước mắt hay đổ máu. Ngoài ra, phim còn có một ý tưởng đầy sáng tạo: tất cả những gì AI muốn từ con người là một chút tình yêu.
Nhưng đời không như là mơ. Các nhà lãnh đạo bắt đầu cảnh báo rằng AI là mối đe dọa ở mức độ tuyệt chủng đối với nhân loại. Sau đó, vài nhân vật cũng cảnh cáo điều tương tự về việc các nghệ sĩ mất kế sinh nhai và nghệ thuật mất đi linh hồn vì AI. Tình trạng thất nghiệp cũng đã được dự báo.
Về mặt diễn xuất, John David Washington là một nghệ sĩ cuốn hút, anh đã truyền tải một cách dịu dàng nỗi đau buồn vô tận và chứng trầm cảm sau chấn thương của Joshua, cũng như tình cảm như một người cha đối với AI mà anh đặt tên là Alphie. Madeleine Yuna Voyles thì rất đáng yêu trong vai Alphie. Với đôi mắt biểu cảm, cùng khả năng miêu tả cảm xúc sinh động mang đến cho cô bé nhiều sự đồng cảm từ khán giả.
Các chủ đề chống chủ nghĩa đế quốc rất kích thích tư duy, nếu hơi nặng tay. Nhưng Gareth Edwards cân bằng giữa việc bài trừ AI đi cùng những lời giải thích về ảnh hưởng đầy bạo lực của chúng đối với con người. Giống như Rogue One, Người kiến tạo không rao giảng về khái niệm hạnh phúc mãi mãi, nhưng phim kết thúc đầy hy vọng về việc nhân loại cần cân nhắc về chuẩn mực đạo đức của trí tuệ nhân tạo.
Kỹ thuật quay phim của Greig Fraser và Oren Soffer rất đẹp, với những cảnh quay hoành tráng và phong cảnh mướt mắt, đặc biệt là ở các nước ở Đông Nam Á. Những bản nhạc của Hans Zimmer cũng thật đáng nhớ và đầy sức nặng.
Không thể phủ nhận rằng Kẻ kiến tạo là một tác phẩm phiêu lưu khoa học viễn tưởng tham vọng. Khả năng cầm trịch của Gareth Edwards sẽ gợi lên cảm giác kinh ngạc và say đắm mà bạn có được giống như thời xem The Matrix và Avatar. Bộ phim cảm tạo ra cảm giác rằng bạn sẽ được nhìn về một tương lai không giống bất kỳ điều gì đã có trên màn ảnh rộng trước đây.
* Bài viết của Nga Cao chia sẻ tại box Mọt phim Review
Facebook - bình luận