Nope: Phim đậm chất độc lạ, coi nhiều lần chưa chắc hiểu

Trở lại đường đua điện ảnh sau 2 năm vắng mặt, Jordan Peele đã thành công mang đến tác phẩm Nope (Không) nhận về điểm đánh giá 83% trên Rotten Tomatoes. Mình đánh giá đây là một tác phẩm không dễ xem, bởi nó chứa đựng nhiều tầng nghĩa mà thậm chí coi lại lần 2, lần 3 bạn chưa thể hiểu được ý đồ của nhà làm phim.

So với Get Out và Us, mình thấy ông hoàng của làng hài Hollywood tiếp tục thách đố người xem bằng những ẩn dụ sâu cay về nhiều vấn đề trong xã hội đương thời. Nếu một Get Out khiến mình lạnh sống lưng với vấn đề sắc tộc, hay Us đại diện cho một chiếc kéo cắt bỏ mọi rào cản chính trị, thì Nope lại hoàn toàn mang một góc nhìn mới ở cục diện thị trường điện ảnh mà mình cảm nhận được.

Đặc biệt, cách chơi chữ trong việc đặt tựa phim của Jordan Peele, đã khiến mình cực kỳ ấn tượng và nghĩ rằng như thể đạo diễn đi guốc trong bụng mình vậy. Vì ông cũng đã từng chia sẻ rằng ông muốn tạo cho người xem một cảm giác gì đó mà sau khi coi phim họ sẽ áp điều đó và có cảm giác tương tự như tựa phim. 

Chẳng hạn ngay cả việc bạn hỏi mình “Phim hay không?”, mình vẫn có thể trả lời là “Nope (Không hay)”, hoặc “Hiểu phim nói gì không?”, mình vẫn có thể đáp: “Nope (Hiểu chớt liền)”.

Tuy vậy, nhưng mình thấy Nope vẫn có một sự thú vị kỳ lạ với mình. Phải chăng chính cách tạo ra một câu chuyện dày đặc tính hàn lâm, buộc mình phải đoán già đoán non cho hàng triệu giả thuyết, chính là điểm thú vị cốt lõi mà đạo diễn muốn mang đến? 

Nếu thật sự tác phẩm của Jordan Peele mang mục đích phê phán xã hội hay lên án bất cứ điều gì đó, thì ở bài viết này, mình sẽ đánh giá và nêu suy nghĩ về Nope dựa trên những gì mình cảm được từ bộ phim.

Nope (Không) theo chân hai anh em Otis Jr (Dennis Kaluuya) và Emerald (Keke Palmer) tiếp quản công việc huấn luyện ngựa và bảo quản trang trại ngựa nhằm phục vụ cho mục đích đóng phim ở Hollywood. Sau sự ra đi kỳ lạ của người cha, hai anh em tiếp tục công việc này mặc dù mọi thứ không được trọn vẹn. 

Vài tháng sau đó, một sự kiện bất ngờ xảy ra khi hai anh em vô tình bắt gặp một vật thể lạ xuất hiện trên bầu trời, có lẽ đây chính là nguyên nhân dẫn đến việc nam diễn viên Keith David (thủ vai cha của OJ và Emerald) phải bỏ vai sớm. Do đó cả hai anh em buộc phải tìm ra ngọn ngành của sự việc, tuy nhiên họ không ngờ thứ họ đang đối diện lại là một hiểm họa khôn lường.

>>> Xem thêm: Nope: Hướng đi mới cho thể loại khoa học viễn tưởng của Hollywood

Có thể nói, Nope là tác phẩm mà Jordan Peele lựa chọn cách triển khai vô cùng phức tạp, với mình việc cố gắng xâu chuỗi tất cả mọi thứ trong quá trình xem phim hòng để tìm ra ý nghĩa cuối cùng thực sự của mọi thứ, chỉ đang tự đưa bản thân vào đường cùng. Có lẽ đây chính là ý đồ mà mình nghĩ Jordan Peele muốn tạo ra cho người xem khi trải nghiệm tác phẩm của ông.

Mình thấy kịch bản của phim tạo ra hai câu chuyện song hành nhưng vẫn liên kết với nhau bằng một sự vật, đó là việc Jean Jacket (hiện tượng UFO) xuất hiện. Một Ricky “Jupe” Park do Steven Yeun thủ vai, với sự ám ảnh từ quá khứ khi chứng kiến một con tinh tinh đột nhiên làm loạn và tấn công mọi người, là bộ đôi anh em nhà Haywood với hai tính cách hoàn toàn trái ngược nhau. Vậy thì giữa hai câu chuyện này có liên quan gì đến Jean Jacket?

Theo mình đó chính là cách nhìn của mỗi người. Dưới góc độ của Jupe, anh từng may mắn thoát được sự tấn công của con tinh tinh, chưa kể còn được con khỉ hung tợn ấy cụng tay tỏ vẻ thiện chí. Nhưng mình nghĩ Jupe không hề biết rằng chính nhờ tấm vải che khuất tầm nhìn của con tinh tinh, nên anh có thể sống được.

Còn với OJ, anh vô tình chứng kiến sự ra đi đầy đau thương của người cha, nên xem đó là sự việc bí ẩn và không ngừng tìm kiếm câu trả lời. Có lẽ khi biết sự tồn tại của Jean Jacket, mình nghĩ OJ đã nhận ra giải pháp cuối cùng là không nên nhìn thẳng vào nó, cũng vì vậy mà anh mới có thể đồng hành xuyên suốt cả phim.

Ngược lại với Jupe, vì tin bản thân là người được chọn và mang suy nghĩ đó đến tận sau này, anh vô tình hại cả bản thân và tất cả mọi người trong thị trấn, khi trực tiếp nhìn thẳng vào hiện tượng kỳ lạ và săm soi như thể một nhà nghiên cứu vậy.

Từ góc độ này, mình nghĩ bộ phim tạo ra sự ẩn ý đầy chua cay cho xã hội hiện đại ngày nay, khi hầu như mọi người đều đang săm soi, chỉ trích những thứ vô bổ, mà không hề biết nó lại là thứ đang tiêu hủy chúng ta dần dần. 

Việc đưa ra hai hình tượng trái ngược giữa Jupe và OJ, mình thấy phần nào nhà làm phim như đại diện hai tính cách với hai lối sống trái ngược hoàn toàn: một bên thì sẵn sàng tìm ra giải pháp gạt bỏ những thứ vô bổ ấy, một bên thì luôn muốn dấn thân vào những trò đùa lố bịch.

Ngoài ra, nếu hiểu theo một cách đơn giản hơn, thì mình thấy việc sử dụng con tinh tinh Gordy (do Jupe) và thuần hóa chú ngựa (do OJ) cũng là một góc nhìn với cương vị bạn hoặc tôi tớ. 

Đặt giả thuyết Jupe và ê kíp tại phim trường năm ấy, xem con tinh tinh như một công cụ kiếm tiền, thì vô tình nó lại tác dụng ngược, khiến mọi người bị thiệt mạng. Mặt khác, với OJ thì anh lại xem chú ngựa là bạn đồng hành, cùng tạo ra lợi nhuận, chẳng phải đây là lợi ích cho cả hai hay sao?

Có hai thứ mà mình cực kỳ thích của Nope. Thứ nhất, đó là cách nhà làm phim tạo nên những âm thanh rất bắt tai. Bắt tai ở đây không phải là những giai điệu vang vọng hay xuất hiện 1 bài nhạc cố định, mà là ở những phân đoạn gay cấn nhất, có thứ gì đó đang trực chờ để nuốt chửng nỗi sợ và thao túng tâm lý của nhân vật, thì thứ âm thanh đó vang lên, tạo lên một nỗi sợ cho chính mình khi đó. Đây là điều mà mình cực kỳ thích ở bộ phim này.

Phân đoạn mình ám ảnh nhất chính là lúc Jupe hồi tưởng lại sự việc quá khứ, tinh tinh Gordy "giáp lá cà" nguyên đoàn làm phim ở đó, cậu bé trốn chui dưới gầm bàn, và khi Gordy phát hiện thì nó lại đi tới, cụng bàn tay "vấy bẩn màu đỏ" với Jupe, vài giây sau lại bị ăn "kẹo đồng" văng tóe lên tấm khăn trải bàn.

Thứ hai, là mình nghĩ nhà làm phim đang ẩn dụ hóa chiếc máy bay UFO với tên gọi Jean Jacket và mình xem nó như là một dạng của chủ nghĩa tư bản trong ngành công nghiệp điện ảnh. Nó nuốt chửng, hấp thụ hàng loạt thứ, kể cả những đồng tiền, chìa khóa, đĩa than…

>>> Xem thêm: Thủy Chiến Đảo Hansan: Sống dậy thời lẫm liệt của tướng Yi Sun Shin

Điều đó chứng tỏ cái gì? Chứng tỏ cho thấy những tay tư bản sẵn sàng nuốt trọn mọi thứ để nuôi sống chính họ và sẵn sàng thải ra hàng loạt thứ không giúp chúng tiêu hóa được. Và chính những chất thải ấy, kể cả đồng xu bạc lẻ, lại có khả năng dẫn đến một cái kết bất đắc kỳ tử mà không ai mong đợi.

Ngoài ra, mình phát hiện có một phân đoạn mà diễn viên Steven Yeun đã vô tình phá vỡ bức tường thứ 4, khi anh nói rằng: “In about an hour, you'll leave here different” nghĩa là “Khoảng một tiếng nữa, quý vị rời khỏi đây sẽ cảm thấy vô cùng khác biệt”. Còn khác biệt ra sao, mình hy vọng mọi người có thể chia sẻ dưới bình luận cho Bánh Đúc nhé.

Tóm lại, cá nhân mình thấy Nope sẽ không hoàn toàn dễ xem, vì thường những bộ phim của Jordan Peele không dành cho mục đích giải trí đơn thuần bởi tính lớp lang và giàu ý nghĩa. Đó là lý do vì sao mình đánh giá đây là tác phẩm hàn lâm độc lạ, coi nhiều lần chưa chắc đã hiểu.

* Bài viết của Bánh Đúc chia sẻ tại box Mọt phim Review