Phim tiểu sử âm nhạc: Xu hướng mới, mỏ vàng của các nhà làm phim

Bên cạnh đề tài thì cách chọn thể loại phim cũng vô cùng quan trọng. Nó đóng vai trò to lớn trong việc quyết định đối tượng khán giả ra rạp và cũng liên quan đến một số vấn đề khác mà mình sẽ đề cập trong bài viết này. 

Có lẽ sự ra rạp ồ ạt của thể loại phim kinh dị, loạt hoạt hình bom tấn và các bộ phim tình cảm sướt mướt có vẻ dần đi vào lối mòn đã khiến nhiều người có phần “ngán ngẩm”, trong đó có mình. Rất may là khoảng thời gian gần đây đã xuất hiện một thể loại phim mới lạ, có khả năng đem đến những trải nghiệm điện ảnh chất lượng hơn đó chính là phim tiểu sử âm nhạc. 

Dù chưa chính thức công chiếu tại Việt Nam nhưng tràn vỗ tay dài 12 phút tại Liên hoan phim Cannes và vô số lời khen dành cho Elvis - bộ phim tiểu sử về ông hoàng nhạc Rock & Roll cùng với sự khởi đầu vô cùng tích cực về mặt doanh thu tại phòng vé nước ngoài đã cho mình thấy được tiềm năng vô cùng to lớn của dòng phim này. 

Cùng mình tìm hiểu về phim tiểu sử âm nhạc và những tiềm năng mà dòng phim này có thể đạt được nhé!

Là phim khắc họa chân dung của người nghệ sĩ 

Phim tiểu sử âm nhạc cũng như những bộ phim tiểu sử về những nhân vật nổi tiếng khác. Phim sẽ tập trung khai thác về cuộc đời của đối tượng được hướng đến, mà cụ thể ở đây là những huyền thoại âm nhạc. 

Mình thấy phim tiểu sử bình thường thứ nhất là khó tìm nhân vật, thứ hai là sẽ dễ trở nên khô khan vì không có yếu tố giải trí. Phim tiểu sử nếu làm không khéo đôi khi sẽ dễ bị biến thể, trở thành một bộ phim tài liệu thông thường. Mà dĩ nhiên, thể loại phim này thì rất kén người xem. 

Việc kết hợp thể loại phim tiểu sử với yếu tố âm nhạc với mình là một điều khá thú vị. Trước đó cũng có nhiều bộ phim thể loại này được ra mắt và nhận được nhiều phản hồi tích cực từ phía khán giả như Walk The Line kể về ngôi sao nhạc đồng quê Johnny Cash và người vợ thứ hai của ông – June Carter, La Vie En Rose - một phim tiểu sử âm nhạc kể lại cuộc đời đầy gian khổ của nữ ca sĩ Edith Piaf, Bohemian Rhapsody - phim đi sâu vào sự nghiệp thăng trầm đằng sau hào quang trải dài suốt hàng thập kỷ khi Queen từ những chàng sinh viên vô danh trở thành những "vị thần" chinh phục người yêu rock khắp hành tinh,...

Tuy nhiên, vì quá trình thực hiện những phim tiểu sử âm nhạc sẽ khó khăn hơn những phim thông thường khá nhiều nên cũng rất ít nhà làm phim dám thử sức. Chính vì thế sự xuất hiện của bộ phim về huyền thoại âm nhạc Elvis Presley đã làm mình thấy khá hào hứng. 

Elvis là bộ phim kể về cuộc đời của vua nhạc Rock & Roll - Elvis Presley. Ông được xem là một trong những biểu tượng đại chúng lẫy lừng của thế kỷ XX. Cuộc đời của Elvis sẽ được khai thác dưới góc nhìn của người quản lý Tom Parker. Phim sẽ đào sâu vào mối quan hệ giữa Elvis với Tom Parker, với gia đình cũng như những câu chuyện đằng sau sân khấu chưa bao giờ được đề cập đến trong suốt sự nghiệp của ông.  

Điểm đặc biệt tạo nên sự thành công cho Elvis, ngoài câu chuyện thú vị về cuộc đời của huyền thoại âm nhạc Elvis Presley chính là khả năng diễn xuất tuyệt vời của Austin Butler. Màn hóa thân với vai diễn Elvis Presley trong phim điện ảnh Elvis, Austin Butler còn được cho là có thể nhận được đề cử Oscar đầu tiên trong sự nghiệp diễn xuất của mình. 

Sau sự trở lại tạo được tiếng vang lớn của Elvis, nhiều nhà phê bình cho rằng đây là một mỏ vàng rất đáng để khai thác. Những phim tiểu sử âm nhạc tiếp theo về Lang Lang, Buddy Holly, Whitney Houston,...nhờ đó cũng được nhiều người mong chờ. 

Có khả năng gợi nhớ về cả một thời đại

Đa số những huyền thoại âm nhạc đều là những người có sức ảnh hưởng lớn đến thời đại. Những sản phẩm âm nhạc của họ tại thời điểm lúc bấy giờ chính là xu hướng của thời đại, mang nặng tâm tư và hơi thở của thời đại. Chính vì vậy, đôi khi chỉ cần nghe một bản nhạc xưa và tìm hiểu về nó, mình có thể hiểu về sự việc, quan điểm, góc nhìn về vấn đề tại thời điểm đó. 

Việc mang cả một huyền thoại âm nhạc trở lại chính là mang cả thời đại quay về. Tái hiện về cuộc đời của một nghệ sĩ âm nhạc cũng chính là cách để tái hiện lại một thời hoàng kim của thể loại đó. Như trong Elvis, mình có thể thấy được những gì đang diễn ra ở những năm 50-60 của thế kỷ XX và cách mà dòng nhạc Rock & Roll ảnh hưởng cũng như định hình phong cách thường thức nghệ thuật của khán giả đại chúng. 

Có được cánh cửa rộng mở đi đến các Liên hoan phim

Phim tiểu sử âm nhạc là thể loại cần phải cực kỳ chỉn chu về chất lượng, cả nội dung lẫn hình ảnh vì đem cả một tượng đài nghệ thuật với khán giả đại chúng lên màn ảnh, không thể qua loa, sơ sài được. Hơn nữa, dù cho tiềm năng của phim tiểu sử nghệ thuật rất lớn nhưng mình thấy không phải nhà làm phim nào cũng có “gan” để làm về thể loại phim này. Cũng không phải tự nhiên mà một đạo diễn nào đó muốn làm phim về cuộc đời của một huyền thoại âm nhạc nào. 

Huyền thoại âm nhạc đó phải có sức ảnh hưởng chung với thời đại là một, phải có sức ảnh hưởng riêng với bản thân nhà làm phim đó là hai. Chính sự ấn tượng đặc biệt của nhà làm phim với người nghệ sĩ mới có thể thôi thúc họ kể về cuộc đời của những nhân vật đó một cách tâm huyết và chỉn chu. 

Thêm nữa là phim tiểu sử âm nhạc, cơ bản là đã có sẵn chất liệu về âm nhạc và cuộc đời của người nghệ sĩ rồi nên phần nào đã có sự bảo chứng về chất lượng nội dung. Nếu biết lựa chọn cách kể cho phù hợp, chắc chắn sẽ có thể đem đến bức tranh cuộc đời của họ thật sống động. 

Ngoài kịch bản chất lượng, diễn xuất của các diễn viên cũng là yếu tố quan trọng quyết định sự thành - bại của một tác phẩm. Rất khó để tìm được một diễn viên có thể mang lại cảm giác đúng như cách mà chúng ta nhìn về huyền thoại âm nhạc đó. Thêm nữa, việc tạo hình nhân vật, công cuộc tìm kiếm, đầu tư, dàn dựng bối cảnh đến việc xử lý sao cho khớp với các mốc thời gian,...cũng đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn từ phía ekip.

Thế nhưng nếu thực sự làm được những điều trên, giá trị mà bộ phim truyền tải được đến người xem và những thứ mà nó có thể nhận lại được sẽ cực kỳ to lớn. Màn hóa thân xuất sắc của Rami Malek vào vai giọng ca chính của ban nhạc rock huyền thoại Queen - Freddie Mercury trong Bohemian Rhapsody đã khiến cho khán giả tin rằng mình đang được chứng kiến Freddie Mercury bằng da bằng thịt trên màn ảnh rộng. 

Chính sự nỗ lực này đã mang về cho Rami Malek giải thưởng Nam diễn viên chính xuất sắc tại lễ trao giải Oscar 2019. Ngoài ra, Bohemian Rhapsody còn thắng thêm 3 tượng vàng Oscar ở các hạng mục: Biên tập xuất sắc, Hòa âm xuất sắc, Biên tập âm thanh xuất sắc và 18 giải thưởng khác về điện ảnh. 

>>> Xem thêm: Phim Việt tơi tả khi còn chưa đến tháng cô hồn: Thua hết ở kịch bản

Vai diễn tái hiện về cuộc đời của danh ca Elton John trong Rocketman cũng đã tạo một bước đệm vững chắc khiến cái tên Taron Egerton được nhiều người biết đến hơn. Màn hóa thân này cũng đã mang về cho Rocketman hạng mục Ca khúc nhạc phim xuất sắc nhất tại Oscar 2020 và 17 giải thưởng tại các lễ trao giải danh giá khác. 

Tuy chưa chính thức công chiếu nhưng Elvis có tiềm năng rất lớn có thể tham dự Oscar. Tràng vỗ tay kéo dài 12 phút tại Liên hoan phim Cannes cũng đã phần nào cho chúng ta thấy khởi đầu vô cùng thành công của tác phẩm này.

Doanh thu “tích cực” bên cạnh hào quang về các giải thưởng danh giá

Bên cạnh hào quang của những giải thưởng danh giá và lời khen ngợi hết lòng từ giới phê bình chuyên môn, những bộ phim tiểu sử chất lượng còn có khả năng “lấy lòng” được khán giả. 

Vì phim làm về những nhân vật nổi tiếng, những huyền thoại một thời nên việc hình ảnh của họ xuất hiện sẽ tạo được sự thu hút lớn của các fan hâm mộ đi xem. Thậm chí, nếu không phải là fan hâm mộ, chỉ là người yêu nghệ thuật hay có biết sơ qua và tò mò về cuộc đời của người nghệ sĩ ấy,...nhiều người cũng sẽ dễ dàng đưa ra quyết định đi xem hơn. 

>>> Xem thêm: Phim Việt hợp tác nước ngoài 2022: Kịch bản cũ, diễn viên bị dìm

Những con số vô cùng tích cực của những phim tiểu sử âm nhạc trước đã được công bố cho thấy mức độ thành công của những tác phẩm này: Bohemian Rhapsody có doanh thu 911 triệu USD trong khi kinh phí sản xuất chỉ vỏn vẹn 55 triệu USD, The Greatest Show-man thu về hơn 434 triệu USD khi đầu tư chỉ có 84 triệu USD, Rocketman đầu tư sản xuất 40 triệu USD nhưng thu về được hơn 195 triệu USD,... Với những khởi đầu vô cùng tích cực, mong là Elvis cũng sẽ có những con số ấn tượng về mặt doanh thu. 

Những điều mình vừa đề cập ở trên chỉ là những tiềm năng to lớn mà dòng phim tiểu sử âm nhạc có thể đạt được. Trên thực tế cũng đã có rất những bộ phim thuộc thể loại này minh chứng cho điều đó như Bohemian, Rhapsody, The Greatest Show-man, Rocketman,... và gần đây nhất là Elvis. 

Tuy nhiên, số lượng những bộ phim tiểu sử âm nhạc đạt được thành công như thế không hề nhiều vì nó đòi hỏi rất nhiều sự đầu tư và có vô vàn khó khăn trong quá trình thực hiện. Làm phim tiểu sử âm nhạc đúng như câu nói “được ăn cả, ngã về không”. 

Nếu thực hiện không khéo sẽ dễ dẫn đến những tranh cãi, những phản ứng trái chiều vô cùng gay gắt. Thị trường phim Việt Nam cũng vừa cho ra mắt 2 bộ phim tiểu sử âm nhạc là Em Và Trịnh, Trịnh Công Sơn. Tuy nhiên, Trịnh Công Sơn được cho là chỉ cắt ghép lại từ bản phim dài Em Và Trịnh. Vậy nên phim mới âm thầm rút khỏi rạp vì doanh thu ảm đạm. Em Và Trịnh thì tạo được hiệu ứng tốt trong thời gian đầu nhưng bắt đầu nguội dần về sau và gây tranh cãi khá nhiều về hình tượng nhân vật Trịnh Công Sơn được khắc họa qua phim. 

Mình thấy điểm cộng cho Em Và Trịnh là cách dàn dựng bối cảnh, hình ảnh và âm nhạc trong phim vô cùng tốt nhưng nội dung lại hời hợt, chưa có chiều sâu, lồng ghép vào nhiều thứ nhưng điểm trừ là lại quá lan man, không truyền tải được thông điệp gì nhất định. 

Tuy nhiên, trước giờ Việt Nam cũng chưa có phim điện ảnh thể loại tiểu sử âm nhạc, sự xuất hiện của Em Và Trịnh tuy gây hào hứng lúc đầu, hụt hẫng lúc cuối nhưng mình nghĩ đây cũng là một phép thử thú vị cho chúng ta thấy được tiềm năng lớn ỏ dòng phim này. Hy vọng trong tương lai những bộ phim tiểu sử âm nhạc ở Việt Nam và trên thế giới sẽ được mạnh dạn đầu tư sản xuất hơn. 

* Bài viết của Lọ Lem chia sẻ tại box Phim chiếu rạp